شیر برقی آب

شیر برقی نرمالی کلوز (Normally Closed – NC) در حالت عادی (بدون اعمال ولتاژ به بوبین) بسته است و مسیر جریان سیال را مسدود می‌کند. با اعمال ولتاژ، شیر باز می‌شود. این نوع شیر برای اکثر کاربردها رایج‌تر است.

شیر برقی نرمالی اپن (Normally Open – NO) برعکس عمل می‌کند؛ یعنی در حالت عادی باز است و با اعمال ولتاژ به بوبین، بسته می‌شود. این نوع بیشتر در سیستم‌های ایمنی یا فرآیندهایی که نیاز به باز بودن مسیر در صورت قطع برق دارند، استفاده می‌شود.

برای انتخاب فشار کاری مناسب، باید به دو پارامتر توجه کنید:

• حداقل فشار عملکرد (Minimum Operating Pressure Difference – MOPD): برخی شیرها (به‌خصوص شیرهای پایلوت‌دار یا سروُ اپریتِد) برای باز شدن کامل نیاز به یک حداقل اختلاف فشار بین ورودی و خروجی دارند. اگر این اختلاف فشار در سیستم شما وجود نداشته باشد، شیر یا اصلاً باز نمی‌شود یا ناقص عمل می‌کند.
• حداکثر فشار کاری (Maximum Working Pressure – MWP): شیر نباید تحت فشاری بیش از این مقدار قرار گیرد، زیرا ممکن است آسیب ببیند یا دچار نشتی شود.

فشار سیستم خود را در نقطه نصب شیر بررسی کرده و شیری را انتخاب کنید که فشار سیستم شما در محدوده عملکردی آن (بین MOPD و MWP) باشد. برای سیستم‌های با فشار کم یا جریان ثقلی، شیرهای با عملکرد مستقیم (Direct Acting) که به MOPD نیاز ندارند، مناسب‌ترند.

بله، اکیداً توصیه می‌شود! نصب یک فیلتر (صافی) مناسب (معمولاً با مش ۸۰ تا ۱۰۰ میکرون برای آب) قبل از شیر برقی، از ورود ذرات معلق، رسوبات، زنگ‌زدگی لوله‌ها و ناخالصی‌ها به داخل مکانیزم حساس شیر جلوگیری می‌کند. این کار به طور قابل توجهی عمر مفید شیر را افزایش داده و از بروز مشکلاتی مانند گیر کردن، نشتی یا کاهش دبی جلوگیری می‌کند.

IP Rating (Ingress Protection Rating) یک استاندارد بین‌المللی است که میزان مقاومت محفظه الکتریکی شیر (به‌خصوص بوبین و اتصالات آن) را در برابر نفوذ اجسام خارجی جامد (مانند گرد و غبار) و مایعات (مانند آب) نشان می‌دهد.

این کد معمولاً از دو رقم تشکیل شده است، مثلاً IP65. رقم اول (از ۰ تا ۶) نشان‌دهنده میزان حفاظت در برابر ذرات جامد و رقم دوم (از ۰ تا ۸ یا ۹K) نشان‌دهنده میزان حفاظت در برابر نفوذ آب است. هرچه این ارقام بالاتر باشند، مقاومت شیر در برابر شرایط محیطی بیشتر است. برای محیط‌های خارجی یا مرطوب، حداقل IP65 توصیه می‌شود.

ضربه قوچ پدیده‌ای است که در اثر تغییر ناگهانی سرعت جریان آب (مثلاً با باز یا بسته شدن سریع شیر) ایجاد می‌شود و می‌تواند باعث ایجاد صدا، لرزش و حتی آسیب به لوله‌ها، اتصالات و خود شیر شود. برای مقابله با آن می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:

• استفاده از شیرهایی با زمان باز و بسته شدن آرام‌تر (Slow-Closing Solenoid Valves) در صورت امکان.
• نصب ضربه‌گیر (Water Hammer Arrestor) در نقاط مناسب سیستم لوله‌کشی.
• کاهش سرعت جریان آب در سیستم (مثلاً با انتخاب لوله‌های با قطر بزرگتر) تا حد امکان.
• اطمینان از مهاربندی مناسب و محکم لوله‌ها.

شیرهای برقی که به عنوان “شیر آب” مشخص شده‌اند، اصولاً برای آب تمیز و خنثی طراحی شده‌اند. استفاده از آن‌ها برای مایعات دیگر بستگی به سازگاری مواد بدنه (معمولاً برنج یا استنلس استیل) و به‌خصوص آب‌بند (seal) شیر با آن مایع دارد. برای مایعاتی مانند آب کلردار، آب دریا، آب مقطر، روغن‌های سبک، ضدیخ‌ها یا برخی مواد شیمیایی رقیق، حتماً باید دیتاشیت محصول را بررسی کرده و از سازگاری جنس آب‌بند (مثلاً NBR، EPDM، Viton، PTFE) و بدنه اطمینان حاصل کنید یا با کارشناس فنی مشورت نمایید. استفاده نادرست می‌تواند منجر به خوردگی، تورم آب‌بند، نشتی و خرابی زودهنگام شیر شود.

انتخاب بهترین شیر برقی نیازمند در نظر گرفتن چندین عامل است:

• نوع سیال: آب تمیز، آب گرم، بخار، آب کلردار، و غیره.
• مشخصات سیستم: فشار کاری (حداقل و حداکثر)، دمای کاری سیال و محیط، سایز لوله و دبی مورد نیاز.
• نوع عملکرد: نرمالی کلوز (NC) یا نرمالی اپن (NO).
• ولتاژ موجود: اطمینان از تطابق ولتاژ بوبین با منبع تغذیه شما.
• محیط نصب: نیاز به IP Rating خاص برای محیط‌های مرطوب یا پر گرد و غبار.
• جنس بدنه و آب‌بند: برای سازگاری با سیال و شرایط محیطی.
• گواهینامه‌ها: در صورت نیاز (مثلاً برای آب آشامیدنی).

توصیه می‌شود از ابزارهای راهنمای انتخاب آنلاین (در صورت وجود در وب‌سایت) استفاده کنید یا با کارشناسان فروش ما برای مشاوره دقیق تماس بگیرید.

دما نقش بسیار مهمی دارد:

• دمای سیال (آب): جنس آب‌بند شیر (مانند NBR, EPDM, Viton) هر کدام محدوده دمایی خاصی را تحمل می‌کنند. استفاده از شیر با آب‌بند نامناسب برای آب بسیار گرم یا بخار، منجر به خرابی سریع آن می‌شود.
• دمای محیط: بوبین شیر نیز دارای محدوده دمای کاری مجاز است. نصب شیر در محیط‌های بسیار گرم یا بسیار سرد (خارج از محدوده مشخص شده در دیتاشیت) می‌تواند عملکرد بوبین را مختل کرده یا عمر آن را کاهش دهد.

همیشه محدوده دمای سیال و دمای محیط مجاز برای شیر را در دیتاشیت محصول بررسی کنید.

سایز پورت (Port Size): معمولاً بر حسب اینچ (مثلاً “1/2، “3/4، “1) بیان می‌شود و باید با سایز لوله‌کشی شما مطابقت داشته باشد.

ضریب جریان (Cv یا Kv): این یک پارامتر مهم است که نشان‌دهنده میزان جریان سیالی است که می‌تواند از شیر در یک اختلاف فشار معین عبور کند. Kv معمولاً برای واحد متریک (جریان متر مکعب بر ساعت در اختلاف فشار ۱ بار) و Cv برای واحد امپریال (گالن بر دقیقه در اختلاف فشار ۱ psi) استفاده می‌شود.

برای انتخاب صحیح، باید دبی (Flow Rate) مورد نیاز سیستم خود را بدانید. سپس با استفاده از جداول یا فرمول‌های مربوط به Cv/Kv، می‌توانید شیر با سایز و ضریب جریان مناسب را انتخاب کنید. انتخاب شیر با Cv/Kv خیلی کم، باعث افت فشار و عدم تامین دبی کافی می‌شود و انتخاب شیر با Cv/Kv خیلی زیاد نیز می‌تواند منجر به کنترل ضعیف جریان و هزینه‌های غیرضروری شود.

شیرهای برقی آب با طیف وسیعی از ولتاژهای AC (جریان متناوب) و DC (جریان مستقیم) عرضه می‌شوند. رایج‌ترین ولتاژها عبارتند از:

• ولتاژهای DC: 12V DC, 24V DC
• ولتاژهای AC: 24V AC, 110V AC, 220V AC (یا 230V AC)

شما باید ولتاژی را انتخاب کنید که با منبع تغذیه موجود در محل نصب شیر شما سازگار باشد. استفاده از ولتاژ نامناسب می‌تواند باعث عدم کارکرد صحیح شیر، داغ شدن بیش از حد بوبین و یا سوختن آن شود. توان مصرفی (بر حسب وات یا VA) بوبین نیز در دیتاشیت ذکر می‌شود و برای طراحی منبع تغذیه، به‌خصوص در صورت استفاده از تعداد زیادی شیر، اهمیت دارد.

انتخاب جنس آب‌بند مناسب برای عملکرد صحیح و طول عمر شیر حیاتی است. در اینجا جدولی از رایج‌ترین مواد آب‌بند و ویژگی‌های آن‌ها آورده شده است:

توجه: این اطلاعات کلی هستند و همیشه باید دیتاشیت محصول خاص را برای سازگاری دقیق بررسی کنید.

بسته به کاربرد و منطقه جغرافیایی، گواهینامه‌های مختلفی می‌توانند مهم باشند:

• برای آب آشامیدنی:
  • WRAS (Water Regulations Advisory Scheme – UK): انطباق با مقررات آب انگلستان.
  • NSF/ANSI 61 (National Sanitation Foundation – USA): استاندارد برای قطعات سیستم آب آشامیدنی.
  • ACS (Attestation de Conformité Sanitaire – France): گواهی انطباق بهداشتی فرانسه.
  • DVGW (Deutscher Verein des Gas- und Wasserfaches – Germany): استاندارد آلمان برای گاز و آب.
• گواهینامه‌های عمومی و ایمنی:
  • CE Marking: انطباق با استانداردهای ایمنی، بهداشت و محیط زیست اتحادیه اروپا.
  • UL Listed / CSA Certified: استانداردهای ایمنی برای آمریکای شمالی (بیشتر برای قطعات الکتریکی).
  • RoHS (Restriction of Hazardous Substances): محدودیت استفاده از برخی مواد خطرناک در تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی.

داشتن این گواهینامه‌ها نشان‌دهنده کیفیت، ایمنی و انطباق محصول با استانداردهای معتبر است.

طول عمر: طول عمر یک شیر برقی به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله کیفیت ساخت، برند، شرایط کاری (فشار، دما، نوع سیال)، تعداد سیکل باز و بسته شدن، و رعایت نکات نصب و نگهداری (مانند استفاده از فیلتر). برخی تولیدکنندگان طول عمر را بر حسب تعداد سیکل (مثلاً ۵۰۰,۰۰۰ تا چندین میلیون سیکل) بیان می‌کنند. شیرهای با کیفیت‌تر معمولاً عمر طولانی‌تری دارند.

گارانتی: شرایط گارانتی بسته به تولیدکننده و فروشنده متفاوت است. معمولاً گارانتی شامل عیوب ناشی از ساخت می‌شود و مدت آن می‌تواند از چند ماه تا چند سال متغیر باشد. مواردی مانند نصب نادرست، استفاده خارج از مشخصات فنی، یا آسیب فیزیکی معمولاً شامل گارانتی نمی‌شوند. همیشه شرایط گارانتی را قبل از خرید به دقت مطالعه کنید.

نصب صحیح برای عملکرد بی‌نقص و طول عمر شیر بسیار مهم است:

• جهت جریان: اکثر شیرها دارای یک فلش روی بدنه هستند که جهت صحیح جریان سیال را نشان می‌دهد. شیر باید مطابق این جهت نصب شود.
• وضعیت نصب بوبین: برخی شیرها باید با بوبین رو به بالا (عمودی) یا در وضعیت خاصی نصب شوند. به دفترچه راهنمای محصول مراجعه کنید. نصب بوبین رو به پایین معمولاً توصیه نمی‌شود.
• فیلتر: همیشه یک فیلتر مناسب قبل از شیر نصب کنید.
• آب‌بندی رزوه‌ها: از نوار تفلون (PTFE tape) یا خمیر آب‌بندی مناسب برای رزوه‌ها استفاده کنید تا از نشتی جلوگیری شود. از اعمال نیروی بیش از حد هنگام سفت کردن اتصالات خودداری کنید.
• عدم اعمال تنش: اطمینان حاصل کنید که لوله‌ها هم‌راستا هستند و وزن لوله‌ها یا تنش‌های مکانیکی به بدنه شیر منتقل نمی‌شود.
• اتصالات الکتریکی: سیم‌کشی بوبین باید طبق دستورالعمل و با رعایت نکات ایمنی الکتریکی انجام شود. از ولتاژ صحیح اطمینان حاصل کنید.
• فضای کافی: فضای کافی برای دسترسی جهت نگهداری یا تعویض احتمالی بوبین در نظر بگیرید.

بله، برای بسیاری از شیرهای برقی با کیفیت، به خصوص از برندهای معتبر، قطعات یدکی موجود است. رایج‌ترین قطعات یدکی عبارتند از:

• بوبین (Coil): در صورت سوختن یا خرابی بوبین، معمولاً می‌توان آن را به صورت جداگانه تهیه و تعویض کرد.
• کیت دیافراگم/آب‌بند (Diaphragm/Seal Kit): دیافراگم و سایر آب‌بندهای داخلی ممکن است پس از مدتی فرسوده شوند. کیت‌های تعمیر شامل این قطعات برای برخی مدل‌ها عرضه می‌شود.
• مجموعه پیستون یا آرمیچر (Piston/Armature Assembly): برای برخی شیرها، قطعات متحرک داخلی نیز قابل تعویض هستند.

هنگام خرید شیر، از فروشنده در مورد دسترسی به قطعات یدکی سوال کنید. این امر می‌تواند در درازمدت هزینه‌های نگهداری را کاهش دهد.

قیمت شیرهای برقی آب می‌تواند بسیار متفاوت باشد. عوامل اصلی موثر بر قیمت عبارتند از:

• برند و کشور سازنده: برندهای معتبر اروپایی یا آمریکایی معمولاً گران‌تر از برندهای چینی یا کمتر شناخته‌شده هستند.
• جنس بدنه: استنلس استیل معمولاً گران‌تر از برنج یا پلاستیک است.
• جنس آب‌بند: آب‌بندهای خاص مانند Viton یا PTFE گران‌تر از NBR یا EPDM هستند.
• سایز پورت: شیرهای با سایز بزرگتر معمولاً گران‌ترند.
• مشخصات فنی خاص: قابلیت کار با فشار یا دمای بسیار بالا، زمان پاسخ‌دهی سریع، یا نوع عملکرد خاص (مثلاً Latching) می‌تواند قیمت را افزایش دهد.
• گواهینامه‌ها: شیرهای دارای گواهینامه‌های معتبر (به خصوص برای آب آشامیدنی) ممکن است قیمت بالاتری داشته باشند.
• نوع عملکرد: شیرهای با عملکرد مستقیم ممکن است در سایزهای کوچک ارزان‌تر باشند، اما در سایزهای بزرگ، شیرهای پایلوت‌دار می‌توانند اقتصادی‌تر باشند.

بهترین ارزش خرید (Value for Money) همیشه به معنای ارزان‌ترین گزینه نیست. باید مشخصات فنی مورد نیاز، کیفیت ساخت، طول عمر مورد انتظار، در دسترس بودن قطعات یدکی، گارانتی و خدمات پس از فروش را در کنار قیمت در نظر بگیرید. گاهی پرداخت هزینه بیشتر برای یک شیر با کیفیت‌تر، در درازمدت با کاهش هزینه‌های نگهداری و خرابی، اقتصادی‌تر خواهد بود.

فروشندگان و تولیدکنندگان معتبر معمولاً اطلاعات فنی دقیق محصولات خود را از طرق زیر ارائه می‌دهند:

• وب‌سایت رسمی: اکثر تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان، دیتاشیت‌ها (Datasheets) و کاتالوگ‌های محصولات را به صورت فایل PDF قابل دانلود در وب‌سایت خود قرار می‌دهند. این دیتاشیت‌ها شامل تمام مشخصات فنی، ابعاد، نمودارهای فشار-دبی، مواد به‌کار رفته و دستورالعمل‌های نصب هستند.
• درخواست مستقیم: می‌توانید مستقیماً با بخش فروش یا پشتیبانی فنی تماس گرفته و درخواست اطلاعات فنی محصول مورد نظر خود را ارائه دهید.
• بسته‌بندی محصول: برخی اطلاعات اولیه یا راهنمای نصب ممکن است همراه با بسته‌بندی محصول ارائه شود.

مطالعه دقیق دیتاشیت قبل از خرید و نصب، برای اطمینان از انتخاب صحیح و عملکرد درست شیر ضروری است.

مجموعه پنوپخش همواره آماده ارائه مشاوره و پشتیبانی فنی به مشتریان عزیز می‌باشد. شما می‌توانید از طریق کانال‌های زیر با ما در تماس باشید:

• تماس تلفنی: با شماره‌های تماس بخش فروش یا پشتیبانی فنی (موجود در صفحه “تماس با ما” وب‌سایت).
• ایمیل: ارسال سوالات یا درخواست مشاوره به آدرس ایمیل رسمی ما.
• فرم تماس آنلاین: تکمیل فرم موجود در وب‌سایت.
• مراجعه حضوری (در صورت امکان): برای دریافت مشاوره تخصصی‌تر.

کارشناسان ما آماده پاسخگویی به سوالات شما در مورد انتخاب محصول، نصب، راه‌اندازی و رفع مشکلات احتمالی هستند.

شیرهای دیافراگمی و پیستونی دو نوع رایج از شیرهای برقی هستند که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند:

زمان پاسخ‌دهی به مدت زمانی اطلاق می‌شود که طول می‌کشد تا شیر پس از اعمال یا قطع ولتاژ از بوبین، از حالت کاملاً بسته به حالت کاملاً باز (زمان باز شدن – Opening Time) یا از حالت کاملاً باز به حالت کاملاً بسته (زمان بسته شدن – Closing Time) تغییر وضعیت دهد. این زمان معمولاً بر حسب میلی‌ثانیه (ms) بیان می‌شود.

اهمیت زمان پاسخ‌دهی به کاربرد بستگی دارد:

• کاربردهای حساس به زمان: در سیستم‌هایی مانند ماشین‌های پرکن بطری، سیستم‌های دوزینگ دقیق، تجهیزات تست سریع، یا فرآیندهای صنعتی با سیکل کاری بالا، زمان پاسخ‌دهی سریع (چند ده میلی‌ثانیه یا کمتر) ضروری است.
• کاربردهای عمومی: برای بسیاری از کاربردهای عمومی مانند آبیاری، کنترل سطح مخازن، یا سیستم‌های تهویه مطبوع، زمان پاسخ‌دهی چند صد میلی‌ثانیه یا حتی یکی دو ثانیه نیز قابل قبول است و نگرانی خاصی ایجاد نمی‌کند.

شیرهای با عملکرد مستقیم معمولاً زمان پاسخ‌دهی سریع‌تری نسبت به شیرهای پایلوت‌دار دارند. اطلاعات دقیق زمان پاسخ‌دهی در دیتاشیت محصول ذکر می‌شود.

بازار شیرهای برقی آب شامل طیف وسیعی از برندها با سطوح کیفی و قیمت‌های متفاوت است. در اینجا یک دسته‌بندی کلی ارائه می‌شود:

توجه: این یک دسته‌بندی بسیار کلی است و کیفیت محصولات حتی در یک رده یا کشور نیز می‌تواند متفاوت باشد. همیشه تحقیق کافی در مورد برند و مدل خاص قبل از خرید انجام دهید و در صورت امکان از فروشندگان معتبر خرید کنید. “پنوپخش” تلاش می‌کند تا محصولاتی با بهترین نسبت کیفیت به قیمت را از برندهای معتبر ارائه دهد.